Matagaluega o Aoga a le Setete o Hawaii

Ka 'Oihana Ho'ona'auao o le Malo o Hawai'i

Ta'iala mo le Soifua Maloloina

Hawaiʻi’s public school taiala ole soifua maloloina promote student and staff well-being through policies on health education, nutrition, physical activity and professional development.

wellness in our public schools

Taiala

“Wellness in our public schools includes a wellness committee, taumafa taiala, a'oa'oga fa'alesoifua maloloina, fa'alauteleina o mea'ai, a'oa'oga fa'aletino, fa'amalositino ma atina'e fa'apitoa mo le aufaigaluega. O le taiala ole soifua maloloina faatino Komiti Faatonu o Aoga Faiga Fa'avae 103-1 (PDF) ma faataunuu manaoga o Tulafono a le Malo 108-265 Vaega 204 (PDF) ma le Tulafono mo le Soifua Malōlōina Sa'oloto-Taiti (2010)

Fa'aliliuga avanoa ile: 

Wellness Committee

All of our schools have a designated wellness coordinator and a committee that meets at least three times per year to address school health issues, including the implementation of the taiala ole soifua maloloina. The wellness committee should consist of school administration, faculty and staff, as well as students, families and community representatives. The committee is responsible using data sources (e.g., Youth Risk Behavior Survey) to identify priority areas for the school’s Academic Plan.

At the beginning of each school year, each school community is notified about the wellness policy and provided with the wellness coordinator’s contact information. The schools also encourage students’ families to support wellness at school and at home.

For more information on how you can get involved:

Nutrition Taiala

Children who eat school lunches are more likely to consume milk, meats, grains and vegetables than students who bring lunch from home. They also tend to have higher nutrient intakes — both at lunch and over the course of an entire day. We make it a priority to ensure students get nutritious meals that fuel learning and physical activities. The Department serves more than 100,000 meals daily during the school year. Learn more about the taumafa taiala.

Ways schools promote good nutrition:

  • O fe'au lelei e uiga i mea'ai lelei e fa'aalia i luga o le lotoa.
  • O masini fa'atau mo tamaiti a'oga e fa'atumu na'o vai.
  • O mea'ai a le a'oga e fai mai le ma'ema'ea i le tele e mafai ai, e aofia ai mea fou fa'ato'a tao falaoa.
  • E leai ni mea'ai e iai ga'o fa'aliliu.
  • E avanoa fua le vai inu mo tamaiti aoga i taimi o taumafataga.
  • E vala'aulia vasega e asiasi i le umukuka o le fale'aiga e a'oa'o ai le saunia o mea'ai maloloina.
  • O le malu taeao, aoauli ma meaai mama e fa'alauiloa mo tamaiti aoga ma o latou aiga.
  • O fa'ato'aga fa'aa'oa'oga e fa'aalia ai le fa'atupuina o mea'ai.
  • Smart Snack Standards (PDF)

A'oa'oga Fa'alesoifua maloloina ma Fa'alauiloa Mea'ai

A'oa'oga fa'alesoifua maloloina and nutrition promotion provide the instructional foundation that is necessary to prepare students to make lifelong healthy decisions and practice healthy behaviors. This component area of the Ta'iala mo le Soifua Maloloina e aofia ai le fa'alauiloaina i le a'oga atoa o taumafa ma mea'ai lelei fa'apea ma a'oa'oga fa'alesoifua maloloina lelei.

Taiala for health education and nutrition promotion are organized around e fa vaega autu:

  1. O mataupu fa'aa'oa'oga o vasega a'oa'oga fa'alesoifua maloloina e aofia ai le taula'i i le poto ma tomai e lagolago ai le 'ai maloloina ma e ogatusa ma fa'ata'ita'iga a le HIDOE mo a'oa'oga fa'alesoifua maloloina.
  2. O a'oa'oga fa'alesoifua maloloina e tu'uina atu i tamaiti a'oga i vasega tulagalua ia le itiiti ifo i le 45 minute i le vaiaso ma togi maualuga e le itiiti ifo i le 200 minute i le vaiaso.
  3. O a'oa'oga tau taumafa e aofia ai galuega fa'ale-aganu'u e fa'atatau i le 'aina ma fa'aoga lima, e pei o le tapenaina o mea'ai, su'ega o le tofo, asiasiga i fa'ato'aga ma togalaau a'oga.
  4. O fa'atauga uma a a'oga o mea'ai ma meainu e tatau ona fa'amalieina taumafa taiala. E aofia ai, ae le gata i, lomiga a le aʻoga, fafo o masini faʻatau, pepa lautele, fuʻa, televise a le aʻoga ma laupapa sikoa.

Aoga faamalositino

The goal of physical education (PE) is to support all students in achieving the knowledge, skills and confidence to be physically active for a lifetime. Participation in PE also helps students reach the national recommendation of 60 minutes of physical activity per day.

There are six taiala to support PE:

  1. Instructional content of physical education classes is aligned with the Hawaii DOE Standards for physical education.
  2. Physical education is provided to students in elementary grades at least 45 minutes per week and secondary grades at least 200 minutes per week.
  3. At least 50% of physical education class time is dedicated to moderate to vigorous physical activity.
  4. Physical education classes are taught by State-certified physical education instructors.
  5. Physical education classes have a student/teacher ratio similar to other classes.
  6. Physical education in grades 5, 7, and 9 includes a health-related student fitness assessment (e.g. FitnessGram).

Gaoioiga Faaletino

O gaioiga faʻaletino masani e fausia ai ponaivi ma maso maloloina, faʻaleleia le malosi o muscular ma le tumau, faʻaitiitia le lamatiaga mo le atiaʻe o faʻamaʻi tumau, faʻaleleia le taua o le tagata lava ia, ma faʻaitiitia ai le atuatuvale ma le popole. Ua fa'ailoa mai fo'i su'esu'ega e mafai ona fesoasoani fa'amalositino e fa'aleleia ausiga tau a'oa'oga a tamaiti a'oga, e aofia ai togi ma togi fa'ata'atiaga o su'ega.

There are six taiala to support physical activity:

  1. E tu'uina atu i tamaiti a'oga ia le itiiti ifo i le 20 minute i le aso o malologa e aofia ai avanoa e fa'atino ai gaioiga fa'aletino feololo i le malosi.
  2. E tu'uina atu i tamaiti a'oga malologa fa'aletino a itiiti ifo i le 60 minute uma.
  3. E le fa'aogaina e le a'oga pe taofia fa'amalositino (fa'ata'ita'iga, malologa po'o le PE) ona o se i'uga leaga.
  4. E lagolagoina e le a'oga femalagaiga e ala i le una'ia o tamaiti a'oga ma le aufaigaluega e savavali ma/po'o le uila i le a'oga pe a saogalemu e fai.
  5. E sapalai e le aoga fata uila mo tamaiti aoga ma le aufaigaluega.
  6. E mafai e le aufaigaluega a'oga, tamaiti a'oga, aiga ma tagata o le alalafaga ona maua le avanoa i lotoā a'oga ma nofoaga e fa'amalositino ai i taimi e le'o a'oa'o ai (fa'ata'ita'iga, a'o le'i a'oga ma pe a uma le a'oga, i fa'ai'uga o vaiaso ma aso malolo).

Atina'e Tomai

In order to create a school community that is supportive of wellness, school staff are provided with opportunities for professional development relating to wellness. There are two taiala e lagolago ai le atina'eina o tomai fa'apitoa:

  1. School staff receive annual professional development on the taiala ole soifua maloloina.
  2. School staff are encouraged to be role models for wellness.

Punaoa

Local Wellness Policy Assessment

Triennial Assessment

US Department of Agriculture (USDA) Final Rule: Local School Wellness Policy Implementation Under the HHFKA of 2010 requires all local educational agencies (LEAs) to establish the minimum requirements for local wellness policies and complete the iloiloga ta'i tolu tausaga (PDF) for all schools participating in the National School Lunch Program and/or School Breakfast Program.

I le tolu tausaga uma, e tatau ona fuafua le suʻesuʻega: 

  • Compliance with the wellness policy.
  • How the wellness policy compares to model wellness policies.
  • Progress made in attaining the goals of the wellness policy. 

View the assessments.

Safety and Wellness Survey (SAWS)

This annual online survey of public school principals is used to monitor and evaluate schools’ progress toward implementing the taiala ole soifua maloloina. It is jointly administered by the Department of Education and Department of Health. Key indicators from the SAWS are included in the HIDOE’s annual report. View the latest Safety and Wellness Survey​​ (PDF) i'uga.

FA'AALIGA E LE FA'AVA'I USDA

E tusa ai ma tulafono a le feterale o aia tatau a le malo ma le US Department of Agriculture (USDA) tulafono ma faiga faavae, e faasaina lenei faalapotopotoga mai le faailoga tagata i luga o le faavae o le lanu, lanu, tupuaga o le atunuu, itupa (e aofia ai le faasinomaga o alii ma tamaitai ma feusuaiga), le atoatoa, tausaga, po o le taui ma sui mo gaoioiga muamua o aia tatau a tagata lautele.

E mafai ona maua fa'amatalaga o polokalame i gagana e ese mai le Igilisi. O tagata e iai mana'oga fa'apitoa e mana'omia isi auala feso'ota'iga e maua mai ai fa'amatalaga o le polokalame (fa'ata'ita'iga, Patupatu, lolomi tetele, lipine fa'alogo, Gagana Fa'ailoga Amerika), e tatau ona fa'afeso'ota'i le setete e nafa ma le ofisa fa'apitonu'u o lo'o fa'atautaia le polokalame po'o le USDA's TARGET Center i le (202) 720-2600 (leo ma le TTY) pe fa'afeso'ota'i le USDA e ala i le Federal Relay Service ile (800) 387.

Ina ia fa'aulu se fa'aseā fa'ailoga tagata o le polokalame, e tatau i le Fa'aseā ona fa'atumu se Pepa AD-3027, USDA Programme Fa'ailoga Fa'ailoga Fa'ailoga e mafai ona maua i luga ole laiga ile: https://www.usda.gov/sites/default/files/documents/USDA-OASCR%20P-Complaint-Form-0508-0002-508-11-28-17Fax2Mail.pdf, mai so'o se ofisa USDA, e ala i le vala'au (866) 632-9992, po'o le tusiina o se tusi e fa'atatau i le USDA. E tatau ona iai i le tusi le igoa o lē ua tagi, tuatusi, numera o le telefoni, ma se fa'amatalaga tusitusia o le tu'ua'iga fa'ailoga tagata i se fa'amatalaga lava e logoina ai le Failautusi Fesoasoani mo Aia Tatau a Tagata (ASCR) e uiga i le natura ma le aso o le tu'ua'ia o le soliga o aia tatau. O le pepa faʻatumu AD-3027 poʻo le tusi e tatau ona tuʻuina atu i le USDA e:

  • meli:
    US Department of Agriculture
    Ofisa o le Failautusi Fesoasoani mo Aia Tatau a Tagata
    1400 Independence Avenue, SW
    Uosigitone, DC 20250-9410; pe
  • fesi:
    (833) 256-1665 poʻo (202) 690-7442; pe
  • imeli:
    [email protected]

O lenei fa'alapotopotoga e tu'uina atu avanoa tutusa.