Ose a'oa'oga fa'alesoifua maloloina lelei ma atoatoa e lagolago ai le soifua manuia atoa o tamaiti ina ia mafai ona ausia o latou mana'oga fa'aa'oa'oga - mai le a'oa'oga amata e o'o atu ile kolisi, matata ma sitiseni.
E ui o le autu autu o aʻoaʻoga faʻalesoifua maloloina o le atinaʻeina o tomai faʻalesoifua maloloina, o nei tomai e tatau ona faʻafesoʻotaʻi faʻatasi ma faʻamatalaga faʻatino i totonu o le faʻamuamua o mataupu lamatia. O aʻoaʻoga faʻalesoifua maloloina faʻavae e tatau ona matua ma talafeagai le atinaʻe, saʻo faʻafomaʻi ma tuʻuina atu faʻamatalaga moni i mataupu faʻamuamua uma e lamatia ai:
- Soifua maloloina faalemafaufau ma lagona
- Taumafa maloloina ma gaioiga faaletino
- Soifua Maloloina ma le soifua manuia
- Saogalemu (puipuia o manu'a le iloa)
- Puipuia o sauaga
- Puipuia le faaaogaina o tapaa
- Le 'ava malosi ma isi vaila'au puipuia
- Soifua Maloloina i feusuaiga ma matafaioi
Fa'aaliga: O a'oa'oga fa'alesoifua maloloina ile a'oga a'o le'i a'oga e fa'atatau ile Hawaiʻi Early Learning and Development Standards (HELDS).
Tulaga Manaoga
- E mana'omia a'oa'oga fa'alesoifua maloloina i vasega tulagalua uma.
- E tatau i a'oga ogatotonu/tuto'atasi ona ofo atu kosi e mafai ai e tamaiti a'oga uma ona ausia tulaga fa'aa'oa'oga fa'alesoifua maloloina a Hawai'i ma fa'ailoga fa'atinoga mo vasega 6-8. E tasi le semesa (0.5 maka; 60 itula) o a'oa'oga fa'alesoifua maloloina i vasega ta'itasi/a'oga tulagalua e fa'amalosia malosi ae le mana'omia.
- I le aʻoga maualuga, e manaʻomia le tasi semesa kosi (0.5 maka; 60 itula) i aʻoaʻoga faʻalesoifua maloloina mo le faʻauʻuga.
- E tele a'oa'oga fa'apitoa fa'apitoa fa'alesoifua maloloina (fa'ata'ita'iga, a'oa'oga a tupulaga) o lo'o avanoa ile a'oga maualuga.
- Mo le fa'alauiloaina o a'oga tulagalua ma mana'oga fa'au'u a'oga maualuga, fa'asino ile Faiga Fa'atonu a le Komiti Fa'atonu 105-1 Polokalama A'oga (PDF), Faiga Fa'avae a le Komiti Fa'atonu 102-9 Faiga Fa'avae A'oa'oga Tulaga Maualuga (PDF), ma Faiga Fa'atonu a le Komiti Fa'atonu 102-15 Manaoga Fa'au'u a'oga Maualuga ma le Amataina (PDF).
wellness guidelines for Health Education
Comprehensive health education provides the instructional foundation that prepares students to build healthy relationships and make lifelong healthy decisions. The taiala ole soifua maloloina support quality health education grounded in Hawaiʻi.
The wellness guidelines for health education are organized around three key components that address instructional minutes, include nutrition education, and emphasize culturally relevant and ʻāina-based approaches:
- O mataupu fa'aa'oa'oga o vasega a'oa'oga fa'alesoifua maloloina e aofia ai le taula'i i le poto ma tomai e lagolago ai le 'ai maloloina ma e ogatusa ma fa'ata'ita'iga a le HIDOE mo a'oa'oga fa'alesoifua maloloina.
- O a'oa'oga fa'alesoifua maloloina e tu'uina atu i tamaiti a'oga i vasega tulagalua ia le itiiti ifo i le 45 minute i le vaiaso ma togi maualuga e le itiiti ifo i le 200 minute i le vaiaso.
- O a'oa'oga tau taumafa e aofia ai galuega fa'ale-aganu'u e fa'atatau i le 'aina ma fa'aoga lima, e pei o le tapenaina o mea'ai, su'ega o le tofo, asiasiga i fa'ato'aga ma togalaau a'oga.
A'oa'oga Soifua Maloloina
E tele tulafono ma faiga fa'avae a le setete e fesoasoani e puipuia ai le maitaga o talavou ma le sosolo o fa'ama'i pipisi e ala i a'oa'oga fa'alesoifua maloloina fa'afeusuaiga.
- Tulafono a le Setete (Tulafono Toe Iloilo a Hawai'i (HRS) §321-11.1) fa'atūina mana'oga mo so'o se polokalame a'oa'oga fa'alesoifua maloloina fa'afeusuaiga fa'atupeina e le setete.
- Board Policy 103-5 Sexual Health Education (PDF) mana'omia le Matagaluega ina ia fa'atino a'oa'oga atoatoa ile soifua maloloina tau feusuaiga.
- O se fa'amatalaga o mataupu o lo'o fa'aogaina e le a'oga e tatau ona fa'aavanoaina i matua/tagata tausi tulafono ma fa'asalalau i luga ole upegatafa'ilagi a le a'oga a'o le'i amataina so'o se a'oa'oga.
- E tatau ona fa'amagaloina se tamaititi mai a'oa'oga fa'alesoifua maloloina tau feusua'iga pe a na'o le talosaga tusitusia muamua a le matua po'o le tausi tulafono.
- E le mafai ona fa'asalaina se tamaititi aoga, fa'asalaga tau a'oa'oga, po'o se isi fa'asalaga pe a fai e matua o le tamaititi po'o le tausi tulafono sea talosaga tusitusia.
E mafai fo'i e matua po'o tagata o lo'o tausia fa'aletulafono ona filifili i fafo e auai a latou fanau i fa'atonuga e feso'ota'i ma mataupu fete'ena'i.
E mafai e matua po'o tausi tulafono ona tusi se tusi i le pule o le a'oga po'o se faia'oga e fa'ate'aina le la tama mai se lesona po'o se gaioiga patino. Afai e maua sea tusi, e tatau i le tamaititi aoga ona tuʻuina atu se isi gaioiga e aʻoaʻo ai. E iai le matafaioi a matua po'o tausi tulafono e logo le pule o le a'oga po'o le faiaoga a'o le'i faia le lesona po'o le gaioiga.
Punaoa
- Aisea e Taua ai a'oa'oga mo le Soifua Maloloina (Google Doc)
- Tulaga Fa'alesoifua maloloina Tulaga ma Autu Va'aiga lautele (Google Doc)
- A'oa'oga Fuafuaga mo le Soifua Maloloina
- Health Education Printables (Google Drive)
- Ta'iala mo le Soifua Maloloina
- E Taua Oe! Punaoa Soifua Maloloina
- Using School Gardens in Health Education
- Sexual Health Education in the HIDOE (PDF)
- Sexual Violence Prevention Resource for Schools
- Iloiloga o Fa'atonuga mo A'oa'oga Soifua Maloloina (PDF)
- 2022 Hawaiʻi School Health Profiles – Highlights Report (PDF)
FA'AALIGA E LE FA'AVA'I USDA
E tusa ai ma tulafono a le feterale o aia tatau a le malo ma le US Department of Agriculture (USDA) tulafono ma faiga faavae, e faasaina lenei faalapotopotoga mai le faailoga tagata i luga o le faavae o le lanu, lanu, tupuaga o le atunuu, itupa (e aofia ai le faasinomaga o alii ma tamaitai ma feusuaiga), le atoatoa, tausaga, po o le taui ma sui mo gaoioiga muamua o aia tatau a tagata lautele.
E mafai ona maua fa'amatalaga o polokalame i gagana e ese mai le Igilisi. O tagata e iai mana'oga fa'apitoa e mana'omia isi auala feso'ota'iga e maua mai ai fa'amatalaga o le polokalame (fa'ata'ita'iga, Patupatu, lolomi tetele, lipine fa'alogo, Gagana Fa'ailoga Amerika), e tatau ona fa'afeso'ota'i le setete e nafa ma le ofisa fa'apitonu'u o lo'o fa'atautaia le polokalame po'o le USDA's TARGET Center i le (202) 720-2600 (leo ma le TTY) pe fa'afeso'ota'i le USDA e ala i le Federal Relay Service ile (800) 387.
Ina ia fa'aulu se fa'aseā fa'ailoga tagata o le polokalame, e tatau i le Fa'aseā ona fa'atumu se Pepa AD-3027, USDA Programme Fa'ailoga Fa'ailoga Fa'ailoga e mafai ona maua i luga ole laiga ile: https://www.usda.gov/sites/default/files/documents/USDA-OASCR%20P-Complaint-Form-0508-0002-508-11-28-17Fax2Mail.pdf, mai so'o se ofisa USDA, e ala i le vala'au (866) 632-9992, po'o le tusiina o se tusi e fa'atatau i le USDA. E tatau ona iai i le tusi le igoa o lē ua tagi, tuatusi, numera o le telefoni, ma se fa'amatalaga tusitusia o le tu'ua'iga fa'ailoga tagata i se fa'amatalaga lava e logoina ai le Failautusi Fesoasoani mo Aia Tatau a Tagata (ASCR) e uiga i le natura ma le aso o le tu'ua'ia o le soliga o aia tatau. O le pepa faʻatumu AD-3027 poʻo le tusi e tatau ona tuʻuina atu i le USDA e:
- meli:
US Department of Agriculture
Ofisa o le Failautusi Fesoasoani mo Aia Tatau a Tagata
1400 Independence Avenue, SW
Uosigitone, DC 20250-9410; pe - fesi:
(833) 256-1665 poʻo (202) 690-7442; pe - imeli:
[email protected]
O lenei fa'alapotopotoga e tu'uina atu avanoa tutusa.