Matagaluega o Aoga a le Setete o Hawaii

Ka 'Oihana Ho'ona'auao o le Malo o Hawai'i

Niu Valley Middle ma Waimea High sui puleaoga ua aloaia e avea ma Puleaoga Fesoasoani o le Tausaga 2025 a le setete

O le Sui Pule Aoga Maualuga a Niu Valley Marlyn Hutton ma Waimea High School Vice Principal Penny Vess na aloaia i le vaiaso nei e avea ma Puleaoga Lagolago o le A'oga Tulagalua i Hawaii i le 2025 ma le Puleaoga Lagolago o le Aoga Maualuga o le Tausaga.

Le Asosi a le National Association of Secondary School Principals (NASSP) Polokalame Lagolago Pule o le Tausaga i tausaga ta'itasi e fa'ailoa ai tulaga maualuluga tulaga lua ma aoga maualuga fesoasoani pulea'oga ua fa'amanuiaina i le tu'uina atu o avanoa maualuga mo a'oa'oga mo tamaiti aoga. O pulea'oga lagolago a Hawai'i o le tausaga na fa'aigoaina e le mataupu fa'alotoifale o le NASSP, le Asosi a Hawai'i o Pule'oga Maualuga (HASSA). O le tausaga muamua lenei ua fa'alautele ai e le NASSP lana polokalame e fa'ailoa ese'ese ai fa'ailoga tulaga lua ma a'oga maualuluga. 

"Vice Principal Hutton ma Vice Principal Vess o ni fa'ata'ita'iga sili o ta'ita'i a'oga o lo'o fa'atumauina mana'oga o tamaiti a'oga i totonu oa latou filifiliga uma," o le tala lea a Superintendent Keith Hayashi. "Ua latou faʻaleleia siosiomaga faʻaaoaoga maloloina ma saogalemu mo a latou tamaiti aʻoga ma le aufaigaluega, fautuaina mo le tutusa o aʻoaʻoga taʻitoʻatasi, maualuga maualuga mo tamaiti aoga uma, ma faʻamalosia a latou aʻoga e faʻaleleia le faʻafouina ma le fatufatuaʻi o se vaega o le aʻoaʻoga ma le aʻoaʻoga. Matou te matua mitamita lava i le i ai o nei ta'ita'i e fai ma sui o matou a'oga a le malo o Hawai'i i luga o se tulaga faaleatunuu."

Marlyn Hutton, Sui Pule, Niu Valley Middle

O Hutton sa avea ma sui pule mo le 15 tausaga ma le iva ua mavae atu i Niu Valley Middle, lea sa ia fesoasoani ai i le suia o le aganuu a le aʻoga i se tulaga e faʻamalosia ai le aufaigaluega, faʻamuamua mafutaga, ma faʻamalosia le atinaʻeina o tomai faʻapitoa. Ua ta'ita'ia e Hutton fonotaga laiti i totonu o le a'oga lea e mafai ai e faiaoga ona galulue fa'atasi ma fefa'asoaa'i fa'ata'ita'iga sili i le tasi ma le isi, ma fa'amataina le aufaigaluega "savaliga a'oa'o" e fa'alauiloa ai se talanoaga loloto e uiga i fa'atinoga fa'aaoaoga. I lona taimi atoa i le au ta'ita'i o Niu Valley, na si'itia le fa'amalieina o faia'oga mai le 32% i le toetoe lava 83%. 

O lo'o fa'amaoni fo'i Hutton i le fa'amautinoaina e lagona e tamaiti a'oga uma le fa'atauaina ma le lagolagoina i le taimi o a'oga tulagalua. I le faaopoopo atu i le fautuaina mo le tutusa o vaega o tamaiti aʻoga e le o faʻaalia ma faʻalauteleina potu aʻoga i Niu Valley, ua fesoasoani Hutton i le faʻavaeina o le polokalame faufautua a le aʻoga, faʻatupuina se faiga atoa o le lagolago tau aʻoaʻoga ma agafesootai tamaiti aʻoga. Talu mai lona fa'atinoga, na si'itia le lagona o tamaiti aoga mai le 39% i le 64%.  

​Niu Valley Middle School Vice Principal Marlyn Hutton, center, poses for a photo with two administrators after being recognized as Hawai‘i’s 2025 Middle Level Assistant Principal of the Year.

“​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​O ‘​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ E ‘avea le Sui Pule o Hutton ma fa’ata’ita’iga fa’aa’oa’o, fa’atupuina mafutaga lelei e fa’atupuina ai se aganu’u soifua maloloina ma olaola a’oga i Niu Valley Middle School,” o le saunoaga lea a le Pule A’oga Jeffrey Shitaoka i lana filifiliga. "O lana tautinoga i le manino o fesoʻotaʻiga, faʻalagolago ma le fefaʻatauaʻiga ua maua ai le talitonuga ma le faʻamaoni o faiaoga ma le aufaigaluega."

“Ose fa’aeaea le avea ma sui o le itumalo o Honolulu, ae fa’apea fo’i i la’u a’oga, le setete o Hawai’i ma fa’atonu uma i le setete,” o le fa’aaliga lea a Hutton, lea na aloaia i le Aso Tofi i se fonotaga fa’ate’ia a tamaiti aoga fitu. “E le na’o se tagata e to’atasi, ae o se taumafaiga a le ‘au e fausia se aganu’u a le a’oga tatou te manana’o uma e omai e faigaluega i aso uma.”

O le sui o le Fono a le Aai o Honolulu ia Tommy Waters, o ia lea e fai ma sui o vaega o East Oʻahu, na ia tuuina atu foi ia Hutton se tusipasi faamanatu mai le Fono a le Aai o Honolulu.

Penny Vess, Sui Pule, Waimea High

O Vess, lea sa aloaia i le aso nei i le vasega 9, sa avea ma sui pule mo le 23 tausaga, i le valu tausaga talu ai i Waimea High, lea na te vaaia ai le aoga fou e fesoasoani ai i le suia manuia o tamaiti aoga mai aoga tulagalua i aoga maualuga. I lalo o lana taʻitaʻiga, e tuʻuina atu i tagata fou taʻiala faʻapitoa ma faʻamalosia e fautua mo i latou lava i le ausiaina o latou sini. 

O le va'aiga a Vess mo le a'oga fou na ta'ita'ia ai le taula'i ile su'esu'eina o galuega, fa'aosofia avanoa fiafia e a'oa'o ai e pei o fa'aaliga tau galuega, fa'ata'ita'iga tauemu, galuega fa'avae i nu'u, ma avanoa a'oa'oga pe a mae'a a'oa'oga. I le tausaga muamua o le va'aiga fou a Vess, na si'itia uma ai le vasega iva i le vasega 10. O le a'oga fou a Waimea na muamua i Hawai'i - ma lona lua i le atunu'u - na ausia tulaga fa'ata'ita'i a le atunu'u ile 2019.

Waimea High School Vice Principal Penny Vess poses for a photo with administrators after being recognized as Hawai‘i’s 2025 High School Assistant Principal of the Year.

O le naunautaiga o Vess i le tuuina atu o aoaoga tutusa mo tamaiti aoga uma i Waimea, ua mafua ai foi le taumafaiga a le aoga e faaautu uma tamaiti aoga faapitoa. E le gata i le faamaopoopoina o le lagolago a le aufaigaluega mo nei tamaiti aʻoga i totonu o potu aʻoga, e masani ona ia faʻamalosia tamaiti aoga e auai i le atinaʻeina o a latou lava fuafuaga faʻaleaʻoaʻoga ina ia mautinoa o loʻo ia i latou mea uma e manaʻomia mo le manuia i totonu o potuaoga.

“Mai lava i le aso muamua, ua fa'atulaga e le Pule A'oga Fesoasoani ia Vess mana'oga o tamaiti ta'ito'atasi e fai ma ta'iala fa'alapotopotoga i Waimea High," o le saunoaga lea a le Pule A'oga Mahina Anguay i lana filifiliga. "Na te vaʻai i tamaiti aoga taʻitoʻatasi o se tagata taʻitoʻatasi, matauina o latou malosi ma fesoasoani ia i latou e galulue mo le faʻaleleia atili o taunuʻuga ma le faia o filifiliga."

"E mautinoa lava o se faʻaaloalo tele e le gata mo aʻu, ae mo le aʻoga ma le matou aʻoga fou," o le tala lea a Vess, o le na aloaia i le vasega iva. "O se faʻaaloalogia lea o le matou aufaigaluega aʻoga fou ma galuega fita uma na latou faia i lenei mea."

Sa auai foi le sui o le Komiti o Aoga a le Setete o Hawaii ia Bill Arakaki faapea foi ma le Taitaifono o le Fono a le Itumalo o Kaua'i Mel Rapozo, lea na tauaaoina atu ia Vess uma le tusipasi faamanatu mai le Fono a le Itumalo o Kaua'i, ma se folafolaga a le Mayor Derek Kawakami e faalauiloa ai Ianuari 31, 2025 o le “Penny Vess Day.”

O le a malaga Hutton ma Vess i Uosigitone, DC, e fai ma sui o Hawaiʻi i le National Assistant Principal of the Year award ia Aperila.