ʻOihana Hoʻonaʻauao o ka Mokuʻāina ʻo Hawaiʻi

Ka ʻOihana Hoʻonaʻauao o ke Aupuni Hawaiʻi

Papahana Aʻo Pelekania

Pono nā haumāna me ka mākaukau ʻōlelo Pelekania i ke kākoʻo a me ke aʻo ʻana. Hāʻawi nā kula i kēia mau haumāna i nā hana aʻo hou a me nā kākoʻo.

misionari

ʻO ka papahana English Learner (EL) o ka 'Oihana e hōʻoia i nā haumāna me ka ʻike ʻōlelo Pelekania: 

  1. Loaʻa i nā manawa hoʻonaʻauao ma o ka hāʻawi ʻana i nā lawelawe e kōkua i ka loaʻa ʻana o ka mākaukau ʻōlelo Pelekane, 
  2. E hoʻomohala i nā pae kiʻekiʻe o ka loaʻa haʻawina ma ka ʻōlelo Pelekania, a 
  3. E hoʻokō i nā maʻiʻo hoʻonaʻauao mokuʻāina paʻakikī like a me nā kūlana hoʻokō haumāna i manaʻo ʻia e hālāwai nā haumāna āpau. Loaʻa nā lawelawe no nā haumāna Polokalamu EL i ke aʻo ʻana i ka English Language Development (ELD), ke aʻo malu i loko o ka haʻawina, a me nā hana aʻoaʻo.

Kākoʻo ka Polokalamu EL i ka ʻoihana a ka 'Oihana e hoʻolako i ka hoʻonaʻauao ma muli o nā hana hoʻonaʻauao hoʻohui. Hoʻokō nā lawelawe i hāʻawi ʻia ma o ka Polokalamu EL i nā koi o Title VI o ke Kānāwai Kuleana Kivila o 1964 (Title VI) a me kāna mau hoʻoponopono, a me ka Equal Educational Opportunities Act o 1974. 

No nā haumāna liʻiliʻi ka mākaukau ʻōlelo Pelekania, Pono ka Title VI a me kāna mau lula e hiki i nā haumāna ke komo pono a pōmaikaʻi mai nā papahana aʻo hoʻonaʻauao maʻamau a kūikawā paha. Hoʻokō nā lawelawe no nā haumāna Polokalamu EL a me nā keiki malihini a me nā ʻōpio i nā koi o ka Title III o ke Kanawai Hoʻonaʻauao Elementary a Secondary Education Act (Title III). Pono ka Title III e loaʻa i nā haumāna Polokalamu EL ka mākaukau ʻōlelo Pelekania a hoʻokō i nā kūlana hoʻonaʻauao paʻakikī like i manaʻo ʻia e nā haumāna āpau. No nā kikoʻī e pili ana i nā kuleana o nā mākua/ kahu mālama kānāwai o kekahi haumāna ma ka papahana EL, e ʻike i kā mākou Ka Pepa Pono Pono Polokalamu EL (PDF) no nā mākua/mākua..

Palapala a me nā Kulekele

Ke alakaʻi nei kēia mau palapala a me nā kulekele i ka hoʻokō a me ke aʻo ʻana o ka Polokalamu EL:

  • WIDA Screener
    • ʻO ka WIDA Screener kahi loiloi ELP i hāʻawi ʻia i nā haumāna e komo mai ana ma nā papa K–12 e kōkua i nā kumu aʻo me ka ʻike ʻana i nā haumāna he mau EL. ʻO ke kumu o kēia loiloi ke kōkua ʻana i nā kumu aʻo e hoʻoholo inā he haumāna ka haumāna no nā lawelawe kākoʻo ʻōlelo Pelekane. Nānā ka WIDA Screener i nā kāʻei kapu ʻōlelo ʻehā o ka hoʻolohe, ʻōlelo, heluhelu, a me ke kākau ʻana.
  • ACCESS for ELLs (Assessing Comprehension and Communication in English State-to-State for English Language Learners)
    • Hoʻāʻo ʻia nā haumāna Polokalamu EL i kēlā me kēia makahiki me ka hoʻohana ʻana i ka loiloi mākaʻikaʻi ʻōlelo Pelekane WIDA a ke Keʻena, ʻo ka ACCESS for ELLs. Hoʻohana ʻia ka hoʻāʻo no ka hoʻoholo ʻana i ka holomua ʻōlelo a ka haumāna a mākaukau i ka hoʻomohala ʻana i ka ʻōlelo Pelekania a hoʻohana pū ʻia no nā kumu kuleana.
  • ʻ ACCESS ʻokoʻa no nā ELL
    • He loiloi o ELP no nā haumāna ma nā papa 1-12 i helu ʻia he mau EL a loaʻa iā lākou nā kino kīnā koʻikoʻi e pale ana i ko lākou komo ʻana i ka loiloi ACCESS for ELLs.​
  • Ka moʻolelo ʻikepili a nā haumāna aʻo Pelekania o Hawaiʻi
    • E aʻo hou e pili ana i nā hopena hoʻonaʻauao o nā haumāna kula aupuni o Hawaiʻi i ʻike ʻia he mau EL ma kēia Moʻolelo ʻIkepili i hoʻokuʻu ʻia e Hawaiʻi P-20 Partnerships in Education, ʻOkakopa 2021.

ʻŌlelo lehulehu

He waiwai waiwai nā moʻomeheu a me nā ʻōlelo a pau. Hoʻokumu ka multilingualism i nā wahi hoʻonaʻauao e kiʻi mai i ka waiwai o ka ʻōlelo like ʻole a me ka ikaika moʻomeheu o nā haumāna o Hawaiʻi. Hoʻomaopopo ka BOE i ke kuleana koʻikoʻi o ka multilingualism i ka hoʻolako ʻana i kahi hoʻonaʻauao kūpono a kaulike no ka holomua o nā haumāna. ʻO ka BOE's Multilingualism for Equitable Education Policy—Kulekele 105-14 (PDF)—alakaʻi i ka HIDOE a me kāna mau kula e apo, paipai a hoʻomau i ka manaʻo lehulehu a me ka moʻomeheu lehulehu e kākoʻo i nā haumāna, nā ʻohana a me nā kaiāulu.

He lehulehu ka Hawai'i a me ka lehulehu. ʻElua mau ʻōlelo mokuʻāina kūhelu—Hawaiian a me English. Ma kahi o 14% o nā haumāna i ʻike ʻia he poʻe aʻo ʻōlelo Pelekania (EL) i nā makahiki ʻelima i hala; ʻO nā ʻōlelo ʻelima maikaʻi loa i ʻōlelo ʻia ma ka home ʻo Ilokano, Chuukese, Marshallese, Tagalog a me Paniolo. Hōʻike mau nā haʻawina inā hoʻokomo ʻia nā ʻike, nā moʻolelo, nā moʻomeheu a me nā ʻōlelo o nā haumāna ma kahi ʻano kūpono a kaulike, ʻoi aku ka maikaʻi o ke aʻo ʻana a me ka holomua ma ke kula a ma waho. 

Pahuhopu 

ʻO nā pahuhopu nui ʻekolu i hōʻike ʻia i loko o ke kulekele: 

  1. E hoʻolako i nā papahana ʻōlelo no nā haumāna he nui ʻōlelo, ʻo ia hoʻi nā haumāna i ʻike ʻia ʻo EL a me nā haumāna makemake e aʻo i kahi ʻōlelo hou; 
  2. Hāʻawi i nā kumu hoʻonaʻauao kūpono me ka ʻike kūpono, nā mākau a me nā mea aʻo; a 
  3. Hāʻawi kākoʻo hoʻolaha i nā ʻohana e komo ikaika i ka hoʻonaʻauao ʻana i kā lākou mau keiki. 

Ua kākau ʻia nā pahuhopu o kēia kulekele i hui pū ʻia me nā hui ʻōlelo nui a pau ma Hawaiʻi: ka ʻōlelo Hawaiʻi, ka ʻōlelo Pelekania, nā ʻōlelo honua/heritage, a me ka ʻōlelo hōʻailona ʻAmelika. 

Ma hope o ka ʻae ʻia ʻana o ke kulekele i ka makahiki 2016, ua hoʻokumu ʻia kahi hoʻolālā hoʻokō hana e ka Multilingualism Policy Work Group i hoʻohui i nā mea āpau o ke kulekele i loko o kahi palapala hana me nā pahuhopu ʻeono: 

  • Pahuhopu 1: E hoʻolako i nā papahana ʻōlelo no nā haumāna he nui ʻōlelo 
  • Pahuhopu 2: Hāʻawi i nā kumu hoʻonaʻauao kūpono me ka ʻike kūpono, nā mākau, a me nā mea pono 
  • Pahuhopu 3: Hāʻawi i nā kākoʻo hoʻolaha i nā ʻohana 
  • Pahuhopu 4: E hoʻokumu i komite aʻoaʻo mau 
  • Pahuhopu 5: Hāʻawi i kahi hōʻike makahiki i ka BOE 
  • Pahuhopu 6: E ʻimi i nā kālā kūpono no ka hoʻokō ʻana i ke kulekele Multilingualism 

Nā pōmaikaʻi 

Nā ʻike noiʻi o Nā pōmaikaʻi o ka Multilingualism (PDF) ua kuhikuhi mau i nā pono hoʻonaʻauao, ʻōlelo a me ka pilikanaka o ka ʻae ʻana i nā haumāna i ʻike ʻia he mau EL e hoʻomau i ka hoʻomohala ʻana i kā lākou ʻōlelo home me ke aʻo ʻana i ka ʻōlelo Pelekane. ʻO nā laʻana o ia mau pōmaikaʻi: ka loaʻa ʻana o ka ʻike maʻiʻo ma nā ʻōlelo maʻa, e hopena maikaʻi i ka ulu ʻana o ka naʻau; ʻoi aku ka mākaukau ma nā ʻōlelo he nui; a me ka hōʻoiaʻiʻo ʻana i ka ʻike o nā haumāna, e hopena maikaʻi ana i ka hoʻokō. 

Ua kuhikuhi pū nā ʻimi noiʻi i nā pono like ʻole o ka bi/multilingualism no ka poʻe ʻōpio i ʻike ʻole ʻia he EL. Loaʻa i kēia mau pōmaikaʻi ka hoʻomaikaʻi ʻana i nā mākau multitasking, ka ʻike hohonu a me ka mahalo i nā moʻomeheu like ʻole, a me ka hoʻonui ʻana i ka mākaukau moʻomeheu. Ma muli o kēia mau pono i hoʻokumu ʻia e HIDOE a sila biliteracy hiki i nā haumāna ke hoʻoikaika i kā lākou diploma.

Ke hoʻohui nei nā kula he nui o Hawaiʻi i ka ʻōlelo ʻōlelo a me ka moʻomeheu like ʻole i loko o kā lākou moʻomeheu kula a me nā haʻawina ma nā ʻano like ʻole.

Papahana ʻŌlelo Honua

Aia ka Papahana 'Ōlelo Honua a ka 'Oihana i ke a'o 'ana ma nā 'ōlelo he 11 e like me ka 'ōlelo 'Amelika, Pākē (Cantonese a me Mandarin), Palani, Kelemānia, Hawai'i, Ilokano, Kepanī, Kōlea, Lūkia, Sāmoa, a i 'ole Paniolo, ma nā kula ha'aha'a a kula ki'eki'e.