ʻOihana Hoʻonaʻauao o ka Mokuʻāina ʻo Hawaiʻi

Ka ʻOihana Hoʻonaʻauao o ke Aupuni Hawaiʻi

Nā lula kaʻa a me ka palekana

E mālama nā haumāna a pau e holo ana i nā kaʻa kaʻa kula HIDOE i kēia mau lula no ko lākou palekana a me ka palekana o nā poʻe ʻē aʻe.

Nā rula kaʻa kaʻa

Ma ke kahua kaʻa kaʻa kula i koho ʻia a i ke kau ʻana, pono nā haumāna:

ʻOiai ma ke kaʻa, pono nā haumāna:

  • Mai lawe i nā keiki ʻaʻole e holo kaʻa ma ke kaʻa a i ʻole nā holoholona i ke kahua kaʻa.
  • E hele i ka manawa ma ke kahua kaʻa kaʻa kula i koho ʻia e kōkua i ka mālama ʻana i ke kaʻa i ka papa manawa.
  • E noho ma ke alanui e kali ana i ke kaʻa a e mālama pono iā lākou iho i ke kali ʻana.
  • Mai kamaʻilio leo nui ma nā wahi kaʻa kaʻa e hoʻopilikia paha i nā kamaʻāina kokoke.
  • ʻAʻole e hoʻopalapala a hoʻohaumia paha i ka waiwai o ka lehulehu a i ʻole ka waiwai pilikino ma nā wahi kaʻa kaʻa.
  • ʻAʻole e komo hewa i ka waiwai pilikino oiai e kali ana ma nā wahi kaʻa kaʻa.
  • E laina i kahi faila hoʻokahi i hoʻonohonoho pono ʻia a kali a hiki i ka pau ʻana o ke kaʻa ma mua o ka hoʻāʻo ʻana e kau i ke kaʻa.
  • E hele wāwae ma ka ʻaoʻao o ke alanui e kū pono ana i nā kaʻa e hiki ai i ke kahua kaʻa kaʻa inā ʻaʻohe ala ala.
  • Mai lawe i nā mea ma luna o ke kaʻa e hōʻeha ai i nā poʻe holo a lawe i nā mea hiki ʻole ke mālama pono ʻia ma lalo o ka noho.
  • E hoʻohana i ka lima lima a nānā i ko lākou hele ʻana i ke kau ʻana i ke kaʻa.
  • E mālama i nā lima a me nā poʻo i loko o ke kaʻa i nā manawa a pau.
  • Mai uē, kamaʻilio a ʻakaʻaka leo nui, komo i ka pāʻani lio, a i ʻole e hana i ke ʻano e hoʻohuli ai i ka manaʻo o ka mea hoʻokele a hopena i kahi pōʻino.
  • E mālama i nā lako kaʻa kaʻa e like me nā lako waiwai. Na ka mea lawehala a i ʻole ka makua o ka mea lawehala e uku no ka pōʻino o nā noho, nā puka makani a me nā mea hana ʻē aʻe.
  • Mai ʻai a inu i kekahi mea inu ma ka huakaʻi maʻamau i ke kula a mai ke kula ke ʻole pono no nā kumu olakino.
  • ʻAʻole e hoʻopili i ke kaʻa a i ʻole kekahi o kāna mau lako.
  • E mālama i nā puke, nā pūʻolo, nā ʻaʻahu a me nā mea ʻē aʻe ma waho o ke ala.
  • E noho i loko o ke kaʻa inā loaʻa kahi pilikia alanui, ke ʻole ke kuhikuhi ʻia e ka mea hoʻokele kaʻa.
  • Mai hoolei i kekahi mea ma waho o ka puka aniani.
  • E noho ma ko lakou mau noho oiai e holo ana ke kaa.
  • Mai puhi, inu, piliwaiwai, hakakā a i ʻole hana ʻē aʻe e hoʻopilikia i ke olakino a i ʻole ka pono.
  • E hahai i nā kuhikuhi a pau a ka mea hoʻokele.
Close up photo of kalo leaves

I ka haʻalele ʻana i ke kaʻa a me ke ala ʻana i nā alanui, e mālama nā haumāna i kēia mau kaʻina hana:

  • E waiho wale i ke kaʻa kaʻa ma nā wahi kaʻa kaʻa mau, ke ʻole i hāʻawi mua ʻia ka mana kūpono e ke kumu kula.
  • E hoʻohana i ka lima lima a nānā i ko lākou hele ʻana i ka wā e haʻalele ai i ke kaʻa.
  • I ka hele ʻana i ke alanui ma kahi kaʻa kaʻa, e hele nā haumāna i 12 kapuaʻi ma mua o ke kaʻa a e nānā inā e ʻā ana nā kukui ʻulaʻula ma luna o ke kaʻa kula. Ina e olapa ana na kukui, nana lakou i ke kalaiwa a kali i ke kalaiwa e haawi mai i ka hoailona e hele ai. Inā ʻaʻole ʻā nā kukui ʻulaʻula, ʻaʻole e hele nā haumāna ma ke alanui a haʻi aku i ke kalaiwa ʻaʻole e hana nā kukui ʻulaʻula a noi i ke kalaiwa no ke kōkua ma ke ala ʻana i ke alanui.

E holo nā haumāna i nā kaʻa kaʻa i nā manawa a me nā wahi i kuhikuhi ʻia.

Palekana Bus

School Bus in front of a school

Manaʻo ikaika mākou e hele i kahi kanaka makua kuleana ma ke kahua kaʻa kaʻa i ke kakahiaka a i ke ahiahi no nā keiki 10 a ma lalo. ʻAʻole kuleana nā mea hoʻokele kaʻa e hoʻohālikelike i kēlā me kēia keiki me kahi kanaka makua kikoʻī ma ke kahua kaʻa. Na ka makua a kahu paha e hōʻoia i ke kanaka makua kuleana ma ke kahua kaʻa kaʻa a i ʻole e hana i nā hoʻoponopono ʻē aʻe no kā lākou keiki inā ʻaʻole hiki iā lākou ke hele kaʻawale i ke kahua kaʻa kaʻa.

Holo i ka Bus

  • E kiʻi i kahi kaʻa kaʻa ma kahi o ʻelima mau minuke ma mua o ka hoʻomaka ʻana o ke kaʻa e hōʻea.
  • Ke hoʻokokoke mai ke kaʻa kaʻa, e kū ma kahi o ʻeono kapuaʻi ka mamao mai ka pā.
  • Inā pono ʻoe e hele i ke alanui ma mua o ke kaʻa, e hoʻohana i kahi ala hele wāwae.  
  • Ke haʻalele ʻoe i ke kaʻa, e makaʻala i ʻole e paʻa nā lole ʻokoʻa a i ʻole nā ʻaʻahu me nā kaula huki a me nā ʻeke puke me nā kaula i nā lima lima a i ʻole nā puka.
  • Mai hele ma hope o ke kaʻa.
  • Ma hope o kou haʻalele ʻana i ke kaʻa, e hele ma kahi o 10 kapuaʻi ka mamao mai ka ʻaoʻao o ke kaʻa.
  • Inā hāʻule ʻoe i kahi mea ma kahi kokoke i ke kaʻa, e haʻi i ke kaʻa kaʻa. Mai ho'āʻo e kiʻi iā ia no ka mea ʻaʻole hiki i ka mea hoʻokele ke ʻike iā ʻoe.
  • Pono nā haumāna ma ke kaʻa kaʻa e hoʻomaikaʻi i ke kalaiwa a me nā mea holo ʻē aʻe ma luna o ka moku. E kamaʻilio mālie a hahai i nā ʻōlelo a ke kalaiwa. E hoʻohana mau i nā headphone ke hoʻolohe i ke mele a i ʻole ke nānā ʻana i nā wikiō ma ke kaʻa. 
  • E ʻike i kou helu home, helu kelepona makua/mākua, helu kelepona ʻē aʻe o ke kanaka makua hilinaʻi, a pehea e hoʻohana ai i 911 no nā pilikia pilikia.

E hele wāwae ana i kahi kaʻa kaʻa

  • E hoʻolālā i kahi ala hele wāwae i ke kahua kaʻa kaʻa. E koho i ke ala pololei loa me ka liʻiliʻi loa o nā keʻa alanui a hoʻohana i nā hui me nā ala ala i koho ʻia. E ho'āʻo i ke ala. E haʻalele i nā paka, nā ʻāpana hakahaka, nā kula a me nā wahi ʻē aʻe kahi i nui ʻole ai ka poʻe a puni.
  • E nānā mau i ka hema, a laila ʻākau, a laila hema hou ma mua o ka hele ʻana i ke alanui a hāʻawi i ka manawa kūpono e ʻaʻa i ke alanui me ka maluhia.
  • Mai kamaʻilio me nā malihini a ʻae paha i nā kaʻa a i nā makana mai nā malihini.

Hoʻopaʻi

Hiki ke hōʻole ʻia nā haumāna hana hewa ma ke kaʻa a hoʻopaʻi ʻia e like me ka wehewehe ʻana ma Mokuna 19 o nā lula hoʻomalu o Hawaiʻi. Ke loaʻa i ke kula kahi hōʻike hōʻike e pili ana i ke kaʻa kaʻa kaʻa kula, e hana ke poʻo i kahi noiʻi no ka mea i hana ʻia a haʻi i nā mākua a i ʻole nā mea mālama i ka hopena. Inā ʻae ʻia ke keiki mai ka holo ʻana i ke kaʻa kaʻa kula ma muli o ka hoʻopaʻi ʻana a ke poʻo kumu, ʻaʻole e hāʻawi ʻia ka uku no ka ʻāpana i hoʻohana ʻole ʻia o ke kaʻa kaʻa. Hoʻoikaika ka nānā wikiō a me ka GPS ma nā kaʻa kaʻa kula āpau e kōkua i ka nānā ʻana i ka hōʻike hanana a me nā palapala.