E ola pono. E mālama i nā piko.
Live pono. Nurture thriving connections.
He mea nui ka ʻike ola kino i ka ulu ʻana o ka nohona pili kanaka, ka naʻau, ka noʻonoʻo, ke kino a me ka noʻonoʻo. Hiki i ka poʻe akamai i ke olakino ke ʻimi, hoʻomaopopo a hoʻohana i ka ʻike a me nā lawelawe e hoʻomaopopo i nā hoʻoholo a me nā hana e pili ana i ke olakino no lākou iho a me nā poʻe ʻē aʻe. ʻAʻole kēia e kōkua wale i ke kūpaʻa, ka maikaʻi, ka pilina olakino a me ke ʻano maikaʻi o ke ola, akā kōkua pū kekahi i ka pale ʻana a hoʻemi i ka pilikia o ka maʻi, ʻeha a me ka make.
Nā Kūlana hoʻonaʻauao
ʻO ka hoʻonaʻauao olakino o kēia lā e hōʻike ana i ka ulu ʻana o ke kino o ka noiʻi e hōʻike ana:
- Kākoʻo ʻana i ke olakino, kūpaʻa a me ka maikaʻi holoʻokoʻa o ke keiki holoʻokoʻa (e laʻa, ka ulu ʻana o ka pilikanaka, ka manaʻo, ka noʻonoʻo, ke kino a me ka noʻonoʻo).
- Ka hoʻomohala ʻana i nā mākau noʻonoʻo olakino e pili ana i nā National Health Education Standards.
- Ke kūkulu ʻana i ka ʻike hana me ka ʻike pili a me ka hana e pili ana i nā kumuhana pilikia.
- Hoʻoikaika i ka pilina me ka ʻohana a me ke kaiāulu.
- Ka hoʻoponopono ʻana i nā pono a me nā makemake o nā haumāna ma o nā ʻike hoʻonaʻauao pili a pilikanaka.
- ʻO ka mālama ʻana i nā ʻano, nā waiwai a me nā manaʻoʻiʻo e kākoʻo ana i nā ʻano olakino maikaʻi ma o nā leka palekana, komo a mālama a me nā wahi aʻo.
ʻO ka Nā Kūlana Hoʻonaʻauao Ola Ola ma Hawaiʻi (PDF) ua kālele ʻia i ka hoʻomohala ʻana i nā mākau noʻonoʻo olakino o nā haumāna i ka mākaukau ma loko a ma waena o nā pae papa:
- Kūlana 1: Hoʻomaopopo i nā Manaʻo - E hoʻomaopopo nā haumāna i nā manaʻo e pili ana i ka hoʻolaha olakino a me ka pale ʻana i nā maʻi e hoʻonui ai i ke olakino.
- Kūlana 2: Ka Hoʻopili ʻana i nā Manaʻo — E kālele ana nā haumāna i ka mana o ka ʻohana, nā hoa, ka moʻomeheu, ka media, ka ʻenehana a me nā mea ʻē aʻe e pili ana i ke ʻano olakino.
- Kūlana 3: Loaʻa i ka ʻike, nā huahana a me nā lawelawe - E hōʻike ana nā haumāna i ka hiki ke komo i ka ʻike kūpono, nā huahana a me nā lawelawe.
- Kūlana 4: Kūkākūkā Interpersonal — E hōʻike ana nā haumāna i ka hiki ke hoʻohana i nā mākau kamaʻilio interpersonal e hoʻomaikaʻi i ke olakino a pale a hōʻemi paha i nā pilikia olakino.
- Kūlana 5: Hoʻoholo — E hōʻike ana nā haumāna i ka hiki ke hoʻohana i nā mākau hoʻoholo no ka hoʻomaikaʻi ʻana i ke olakino.
- Kūlana 6: Hoʻonohonoho Pahuhopu - E hōʻike ana nā haumāna i ka hiki ke hoʻohana i nā mākau hoʻonohonoho pahuhopu e hoʻoikaika i ke olakino.
- Kūlana 7: Hoʻoponopono pono'ī - E hōʻike ana nā haumāna i ka hiki ke hoʻomaʻamaʻa i nā ʻano hoʻomaikaʻi olakino a pale a hōʻemi paha i nā pilikia olakino.
- Kūlana 8: Kūkākūkā - E hōʻike ana nā haumāna i ka hiki ke kākoʻo no ke olakino pilikino, ʻohana a me ke kaiāulu.
NO KA IKE HOU
Papahana Hoonaauao Ola
Kelepona: 808-784-6423
leka uila
ʻOiai ʻo ka manaʻo nui o ka hoʻonaʻauao olakino ʻo ia ka hoʻomohala ʻana i nā mākau olakino, pono e kamaʻilio pū ʻia kēia mau mākau me ka ʻike hana i loko o ka pōʻaiapili o nā kumuhana pilikia. Pono ka hoʻonaʻauao olakino e pili ana i nā kūlana maʻamau a kūpono i ka ulu ʻana, pololei i ka lāʻau lapaʻau a hāʻawi i ka ʻike ʻoiaʻiʻo i nā kumuhana pilikia a pau.
- Ola noʻonoʻo a noʻonoʻo
- ʻAi olakino a me ka hana kino
- ʻO ke ola kino a me ke olakino
- Palekana
- Kāohi ʻino
- Ka pale ʻana i ka paka
- Kāohi i ka waiʻona a me nā lāʻau ʻē aʻe
- Ke ola kino a me ke kuleana
'Ōlelo Aʻo: ʻO ka hoʻonaʻauao olakino ma prekindergarten ua kūlike me ka Hawaiʻi Early Learning and Development Standards (HELDS).
Nā Koina Papa
- Pono ka hoʻonaʻauao olakino ma nā papa haʻahaʻa a pau.
- Pono nā kula waena/kuwaena e hāʻawi i nā papa e hiki ai i nā haumāna a pau ke hoʻokō i nā kūlana hoʻonaʻauao olakino a me nā hōʻailona hana no nā papa 6-8. Hoʻokahi kau (0.5 mau hōʻaiʻē; 60 mau hola) o ka hoʻonaʻauao olakino ma kēlā me kēia papa kula waena/kuwaena e koi ikaika ʻia akā ʻaʻole koi ʻia.
- Ma ke kula kiʻekiʻe, pono kahi papa hoʻokahi semester (0.5 mau hōʻaiʻē; 60 hola) i ka hoʻonaʻauao olakino no ka puka ʻana.
- Loaʻa nā ʻano papa koho olakino kūikawā (e laʻa, hoʻonaʻauao hoa) ma ke kula kiʻekiʻe.
- No ka hoʻokiʻekiʻe kula waena a me nā koi puka kula kiʻekiʻe, e nānā i Kulekele Papa 105-1 Papahana Hoʻonaʻauao (PDF), Kulekele Papa 102-9 Kulekele Hoʻolaha Hoʻonaʻauao Papa Waena (PDF), a Kulekele Papa 102-15 Nā Koina a me ka Hoʻomaka ʻana o ke kula kiʻekiʻe (PDF).
wellness guidelines for Health Education
Comprehensive health education provides the instructional foundation that prepares students to build healthy relationships and make lifelong healthy decisions. The nā alakaʻi olakino support quality health education grounded in Hawaiʻi.
The wellness guidelines for health education are organized around three key components that address instructional minutes, include nutrition education, and emphasize culturally relevant and ʻāina-based approaches:
- ʻO nā maʻiʻo aʻo o nā papa hoʻonaʻauao olakino e pili ana i ka nānā ʻana i ka ʻike a me nā mākau e kākoʻo ana i ka ʻai olakino a ua kūlike me nā kūlana HIDOE no ka hoʻonaʻauao olakino.
- Hāʻawi ʻia ka hoʻonaʻauao olakino i nā haumāna ma nā papa haʻahaʻa ma kahi o 45 mau minuke i kēlā me kēia pule a me nā papa kiʻekiʻe ma kahi o 200 mau minuke i kēlā me kēia pule.
- Hoʻokomo ʻia ka hoʻonaʻauao ʻai meaʻai i nā hana e pili ana i ka moʻomeheu e pili ana i ka ʻāina a me ka lima lima, e like me ka hoʻomākaukau ʻana i ka meaʻai, ka hoʻāʻo ʻana, ka kipa mahiʻai a me nā māla kula.
Hoʻonaʻauao ola kino
ʻO kekahi mau kānāwai a me nā kulekele mokuʻāina e kōkua i ka pale ʻana i ka hāpai ʻana o nā ʻōpio a me ka hoʻolaha ʻana o nā maʻi i hoʻouna ʻia ma o ka hoʻonaʻauao olakino olakino.
- Kānāwai mokuʻāina (Hawaii Revised Statutes (HRS) §321-11.1) hoʻokumu i nā koi no kēlā me kēia papahana hoʻonaʻauao olakino pili i ke aupuni.
- Board Policy 103-5 Sexual Health Education (PDF) koi 'ia ka 'Oihana e ho'okō i ka ho'ona'auao ola kino.
- E hāʻawi ʻia ka wehewehe ʻana o ka haʻawina i hoʻohana ʻia e ke kula i nā mākua/nā kahu kānāwai a e kau ʻia ma ka pūnaewele o ke kula ma mua o ka hoʻomaka ʻana o kekahi aʻo.
- E ho'oku'u 'ia ka haumāna mai ke a'o 'ana i ke ola kino wale nō ma muli o ke noi i kākau mua 'ia e kona makua a kahu paha.
- ʻAʻole hiki ke hoʻopaʻi ʻia ka haumāna, ka hoʻopaʻi hoʻonaʻauao, a i ʻole ka hoʻopaʻi ʻē aʻe inā hana ka makua a kahu paha o ka haumāna i kahi noi palapala.
Hiki i nā mākua a i ʻole nā kahu mālama kānāwai ke haʻalele i kā lākou mau keiki i ke aʻo ʻana e pili ana i nā pilikia hoʻopaʻapaʻa.
Hiki i nā mākua a i ʻole nā kahu mālama kānāwai ke kākau i kahi leka i nā luna hoʻomalu o ke kula a i ʻole ke kumu e hoʻokaʻawale ʻia kā lākou keiki mai kahi haʻawina a i ʻole hana. Inā loaʻa ia leka, pono e hāʻawi ʻia ka haumāna i kahi hana aʻo ʻē aʻe. He kuleana ko nā mākua a i ʻole nā kahu kānāwai e haʻi aku i ka luna hoʻomalu o ke kula a i ʻole ke kumu ma mua o ka haʻawina a i ʻole ka hana.
Nā kumuwaiwai
- No ke aha he mea nui ka hoʻonaʻauao olakino (Google Doc)
- Nā Kūlana Hoʻonaʻauao Ola a me nā Kumuhana ʻIke (Google Doc)
- Hoʻolālā Aʻo no ke Ola
- Health Education Printables (Google Drive)
- Nā Kūlana Ola
- Pono ʻoe! Punawai Ola
- Using School Gardens in Health Education
- Sexual Health Education in the HIDOE (PDF)
- Sexual Violence Prevention Resource for Schools
- Nānā i nā mea aʻo no ka hoʻonaʻauao olakino (PDF)
- 2022 Hawaiʻi School Health Profiles – Highlights Report (PDF)
OLELO HOOLAHA OLE USDA
E like me ke kānāwai kīwila federal a me nā lula a me nā kulekele kīwila o ka US Department of Agriculture (USDA), ua pāpā ʻia kēia keʻena mai ka hoʻokae ʻana ma muli o ka lāhui, ka waihoʻoluʻu, ke ʻano o ka lāhui, ka wahine (me ka ʻike kāne kāne a me ka manaʻo wahine), ke kīnā, ka makahiki, a i ʻole ka hoʻopaʻi a i ʻole ka hoʻopaʻi ʻana no ka hana pono kīwila ma mua.
Hiki ke loaʻa ka ʻike papahana ma nā ʻōlelo ʻē aʻe ma waho o ka ʻōlelo Pelekania. Pono nā poʻe me ke kino kīnā e koi ana i nā ala kamaʻilio ʻē aʻe e loaʻa ai ka ʻike o ka papahana (e laʻa, Braille, paʻi nui, leo leo, American Sign Language), pono e kelepona i ka mokuʻāina kuleana a i ʻole ke keʻena kūloko e hoʻokele nei i ka papahana a i ʻole USDA's TARGET Center ma (202) 720-2600 (leo a me TTY) a i ʻole e kelepona iā USDA ma o ka Federal Relay Service ma (700) 387.
No ka waiho ʻana i kahi hoʻopiʻi hoʻokae papahana, pono ka mea hoʻopiʻi e hoʻopiha i kahi Form AD-3027, USDA Program Discrimination Complaint Form i hiki ke loaʻa ma ka pūnaewele ma: https://www.usda.gov/sites/default/files/documents/USDA-OASCR%20P-Complaint-Form-0508-0002-508-11-28-17Fax2Mail.pdf, mai kekahi keʻena USDA, ma ke kelepona ʻana (866) 632-9992, a i ʻole ma ke kākau ʻana i kahi leka i kuhikuhi ʻia iā USDA. Pono i loko o ka leka ka inoa o ka mea hoʻopiʻi, helu wahi, helu kelepona, a me kahi wehewehe i kākau ʻia no ka hana hoʻokae i ʻōlelo ʻia me nā kikoʻī kūpono e hoʻomaopopo i ke Kakauolelo Kokua no nā Kuleana Kivila (ASCR) e pili ana i ke ʻano a me ka lā i ʻōlelo ʻia he uhaki pono kīwila. Pono e waiho ʻia ka palapala AD-3027 i hoʻopau ʻia i USDA e:
- leka uila:
Oihana Mahiai o Amerika
Keena o ke Kokua Kakauolelo no na Pono Kivila
1400 Alanui Kūʻokoʻa, SW
Wasinetona, DC 20250-9410; a i ʻole - fax:
(833) 256-1665 a i ʻole (202) 690-7442; a i ʻole - leka uila:
[email protected]
ʻO kēia keʻena he mea hāʻawi manawa like.