E ola pono. E mālama i nā piko.
Live pono. Nurture thriving connections.
ʻOiai ʻo ka manaʻo nui o ka hoʻonaʻauao olakino ʻo ia ka hoʻomohala ʻana i nā mākau olakino, pono e kamaʻilio pū ʻia kēia mau mākau me ka ʻike hana i loko o ka pōʻaiapili o nā kumuhana pilikia. Pono ka hoʻonaʻauao olakino e pili ana i nā kūlana maʻamau a kūpono i ka ulu ʻana, pololei i ka lāʻau lapaʻau a hāʻawi i ka ʻike ʻoiaʻiʻo i nā kumuhana pilikia a pau.
- Ola noʻonoʻo a noʻonoʻo
- ʻAi olakino a me ka hana kino
- ʻO ke ola kino a me ke olakino
- Palekana
- Kāohi ʻino
- Ka pale ʻana i ka paka
- Kāohi i ka waiʻona a me nā lāʻau ʻē aʻe
- Ke ola kino a me ke kuleana
'Ōlelo Aʻo: ʻO ka hoʻonaʻauao olakino ma prekindergarten ua kūlike me ka Hawaiʻi Early Learning and Development Standards (HELDS).
Nā Koina Papa
- Pono ka hoʻonaʻauao olakino ma nā papa haʻahaʻa a pau.
- Pono nā kula waena/kuwaena e hāʻawi i nā papa e hiki ai i nā haumāna a pau ke hoʻokō i nā kūlana hoʻonaʻauao olakino a me nā hōʻailona hana no nā papa 6-8. Hoʻokahi kau (0.5 mau hōʻaiʻē; 60 mau hola) o ka hoʻonaʻauao olakino ma kēlā me kēia papa kula waena/kuwaena e koi ikaika ʻia akā ʻaʻole koi ʻia.
- Ma ke kula kiʻekiʻe, pono kahi papa hoʻokahi semester (0.5 mau hōʻaiʻē; 60 hola) i ka hoʻonaʻauao olakino no ka puka ʻana.
- Loaʻa nā ʻano papa koho olakino kūikawā (e laʻa, hoʻonaʻauao hoa) ma ke kula kiʻekiʻe.
- No ka hoʻokiʻekiʻe kula waena a me nā koi puka kula kiʻekiʻe, e nānā i Kulekele Papa 105-1 Papahana Hoʻonaʻauao (PDF), Kulekele Papa 102-9 Kulekele Hoʻolaha Hoʻonaʻauao Papa Waena (PDF), a Kulekele Papa 102-15 Nā Koina a me ka Hoʻomaka ʻana o ke kula kiʻekiʻe (PDF).
wellness guidelines for Health Education
Comprehensive health education provides the instructional foundation that prepares students to build healthy relationships and make lifelong healthy decisions. The nā alakaʻi olakino support quality health education grounded in Hawaiʻi.
The wellness guidelines for health education are organized around three key components that address instructional minutes, include nutrition education, and emphasize culturally relevant and ʻāina-based approaches:
- ʻO nā maʻiʻo aʻo o nā papa hoʻonaʻauao olakino e pili ana i ka nānā ʻana i ka ʻike a me nā mākau e kākoʻo ana i ka ʻai olakino a ua kūlike me nā kūlana HIDOE no ka hoʻonaʻauao olakino.
- Hāʻawi ʻia ka hoʻonaʻauao olakino i nā haumāna ma nā papa haʻahaʻa ma kahi o 45 mau minuke i kēlā me kēia pule a me nā papa kiʻekiʻe ma kahi o 200 mau minuke i kēlā me kēia pule.
- Hoʻokomo ʻia ka hoʻonaʻauao ʻai meaʻai i nā hana e pili ana i ka moʻomeheu e pili ana i ka ʻāina a me ka lima lima, e like me ka hoʻomākaukau ʻana i ka meaʻai, ka hoʻāʻo ʻana, ka kipa mahiʻai a me nā māla kula.
Hoʻonaʻauao ola kino
Comprehensive sexual health education helps students understand and navigate their development and growth as they progress from childhood through puberty and adolescence. Effective, comprehensive sexual health education provides students with the age-appropriate, medically accurate content and skills to know and be able to communicate for healthy relationships, access resources and support, and make healthy decisions.
ʻO kekahi mau kānāwai a me nā kulekele mokuʻāina e kōkua i ka pale ʻana i ka hāpai ʻana o nā ʻōpio a me ka hoʻolaha ʻana o nā maʻi i hoʻouna ʻia ma o ka hoʻonaʻauao olakino olakino.
- Kānāwai mokuʻāina (Hawaiʻi Revised Statutes (HRS) §321-11.1) hoʻokumu i nā koi no kēlā me kēia papahana hoʻonaʻauao olakino pili i ke aupuni.
- Board Policy 103-5 Sexual Health Education (PDF) koi 'ia ka 'Oihana e ho'okō i ka ho'ona'auao ola kino.
- E hāʻawi ʻia ka wehewehe ʻana o ka haʻawina i hoʻohana ʻia e ke kula i nā mākua/nā kahu kānāwai a e kau ʻia ma ka pūnaewele o ke kula ma mua o ka hoʻomaka ʻana o kekahi aʻo.
- E ho'oku'u 'ia ka haumāna mai ke a'o 'ana i ke ola kino wale nō ma muli o ke noi i kākau mua 'ia e kona makua a kahu paha.
- ʻAʻole hiki ke hoʻopaʻi ʻia ka haumāna, ka hoʻopaʻi hoʻonaʻauao, a i ʻole ka hoʻopaʻi ʻē aʻe inā hana ka makua a kahu paha o ka haumāna i kahi noi palapala.
Parents or legal guardians can also opt-out of having their children participate in instruction related to controversial issues.
Hiki i nā mākua a i ʻole nā kahu mālama kānāwai ke kākau i kahi leka i nā luna hoʻomalu o ke kula a i ʻole ke kumu e hoʻokaʻawale ʻia kā lākou keiki mai kahi haʻawina a i ʻole hana. Inā loaʻa ia leka, pono e hāʻawi ʻia ka haumāna i kahi hana aʻo ʻē aʻe. He kuleana ko nā mākua a i ʻole nā kahu kānāwai e haʻi aku i ka luna hoʻomalu o ke kula a i ʻole ke kumu ma mua o ka haʻawina a i ʻole ka hana.
Recommended instructional materials:
- FLASH (PDF)
- Get Real (PDF)
- HealthSmart (PDF)
- Pono Choices (PDF)
- Positive Prevention PLUS (PDF)
- Reducing the Risk with the Supplement (PDF)
- Rights, Respect, Responsibility (PDF)
Learn more about Sexual Health Education in the HIDOE (PDF)
Sexual Violence Prevention Education
Teaching students about sexual violence prevention is essential for nurturing safe and caring schools and communities. It equips students with information and skills that promote healthy relationships and respect for others. It also helps students understand how to seek support if they or someone they know experiences sexual violence.
Prevention-oriented and developmentally-appropriate sexual violence prevention instruction to students addresses:
- bodily autonomy (e.g., body awareness and safety, consent, boundaries),
- recognizing and reporting sexual abuse, and
- accessible resources (e.g., trusted adults, community resources).
Department schools will be responsible for providing a description of the curriculum on their public-facing websites. Before the start of instruction to students, schools will notify parents and legal guardians about the upcoming instruction, how to preview the school’s materials, and the opt-out process.
A student shall be excused from sexual violence prevention instruction only upon the prior written request of the student’s parent or legal guardian. A student may not be subject to disciplinary action, academic penalty, or other sanctions if the student’s parent or legal guardian makes a written request.
Approved instructional materials:
- Elevatus Training Curriculum: Sexuality Education for People with Developmental Disabilities, Adapted for People with High Support Learning Needs (PDF)
- Fight Child Abuse (PDF)
- HealthSmart (PDF)
- Mad Hatter Wellness Curricula (PDF)
- NetSmartz (PDF)
- Positive Prevention PLUS, Special Populations (PDF)
- Rights, Respect, Responsibility (PDF)
- Second Step Child Protection Unit (PDF)
- The Sex Abuse Treatment Center’s Sexual Abuse Prevention Curricula (PDF)
Learn more about Sexual Violence Prevention in HIDOE.
general health education Resources
- No ke aha he mea nui ka hoʻonaʻauao olakino (Google Doc)
- Nā Kūlana Hoʻonaʻauao Ola a me nā Kumuhana ʻIke (Google Doc)
- Hoʻolālā Aʻo no ke Ola
- Health Education Printables (Google Drive)
- Nā Kūlana Ola
- Pono ʻoe! Punawai Ola
- Using School Gardens in Health Education
- Nānā i nā mea aʻo no ka hoʻonaʻauao olakino (PDF)
- 2022 Hawaiʻi School Health Profiles – Highlights Report (PDF)
OLELO HOOLAHA OLE USDA
E like me ke kānāwai kīwila federal a me nā lula a me nā kulekele kīwila o ka US Department of Agriculture (USDA), ua pāpā ʻia kēia keʻena mai ka hoʻokae ʻana ma muli o ka lāhui, ka waihoʻoluʻu, ke ʻano o ka lāhui, ka wahine (me ka ʻike kāne kāne a me ka manaʻo wahine), ke kīnā, ka makahiki, a i ʻole ka hoʻopaʻi a i ʻole ka hoʻopaʻi ʻana no ka hana pono kīwila ma mua.
Hiki ke loaʻa ka ʻike papahana ma nā ʻōlelo ʻē aʻe ma waho o ka ʻōlelo Pelekania. Pono nā poʻe me ke kino kīnā e koi ana i nā ala kamaʻilio ʻē aʻe e loaʻa ai ka ʻike o ka papahana (e laʻa, Braille, paʻi nui, leo leo, American Sign Language), pono e kelepona i ka mokuʻāina kuleana a i ʻole ke keʻena kūloko e hoʻokele nei i ka papahana a i ʻole USDA's TARGET Center ma (202) 720-2600 (leo a me TTY) a i ʻole e kelepona iā USDA ma o ka Federal Relay Service ma (700) 387.
No ka waiho ʻana i kahi hoʻopiʻi hoʻokae papahana, pono ka mea hoʻopiʻi e hoʻopiha i kahi Form AD-3027, USDA Program Discrimination Complaint Form i hiki ke loaʻa ma ka pūnaewele ma: https://www.usda.gov/sites/default/files/documents/USDA-OASCR%20P-Complaint-Form-0508-0002-508-11-28-17Fax2Mail.pdf, mai kekahi keʻena USDA, ma ke kelepona ʻana (866) 632-9992, a i ʻole ma ke kākau ʻana i kahi leka i kuhikuhi ʻia iā USDA. Pono i loko o ka leka ka inoa o ka mea hoʻopiʻi, helu wahi, helu kelepona, a me kahi wehewehe i kākau ʻia no ka hana hoʻokae i ʻōlelo ʻia me nā kikoʻī kūpono e hoʻomaopopo i ke Kakauolelo Kokua no nā Kuleana Kivila (ASCR) e pili ana i ke ʻano a me ka lā i ʻōlelo ʻia he uhaki pono kīwila. Pono e waiho ʻia ka palapala AD-3027 i hoʻopau ʻia i USDA e:
- leka uila:
Oihana Mahiai o Amerika
Keena o ke Kokua Kakauolelo no na Pono Kivila
1400 Alanui Kūʻokoʻa, SW
Wasinetona, DC 20250-9410; a i ʻole - fax:
(833) 256-1665 a i ʻole (202) 690-7442; a i ʻole - leka uila:
[email protected]
ʻO kēia keʻena he mea hāʻawi manawa like.