Mai ka mālama ʻana i nā hālāwai manaʻo manaʻo kaiaulu i ke kauwela, ke hana nei ke Keʻena ʻOihana Hoʻonaʻauao o ka Mokuʻāina ʻo Hawaiʻi (HIDOE) i ka ʻimi pono a me ka ʻimi ʻana i nā koho no kahi wahi paʻa e kūkulu hou ai i ke kula haʻahaʻa o ka Mōʻī Kamehameha III i hoʻopau ʻia i ke ahi.
ʻAʻole i hoʻoholo ʻia e neʻe i mua i kēia manawa. ʻO nā paena mua ʻekolu i manaʻo ʻia e hōʻike ana i nā luʻi, a ʻo ka manaʻo o ke kaiāulu ma ka pūnaewele i ʻike ʻia he mea hoʻohiki maikaʻi loa i hōʻike ʻia ʻaʻole makemake nui ʻia e nā mea kuleana.
Ka Oihana ʻelua mau hālāwai kaiaulu ma Lahaina i Mei e kaʻana like i nā kahua kumu ʻekolu e noʻonoʻo ʻia nei no kahi wahi paʻa e kūkulu hou ai i ke kula. ʻO nā kahua i hōʻike ʻia i kēlā manawa: ʻo ke kula kumu ma ke alanui Front, kahi i hōʻino ʻia a hiki ʻole ke hoʻoponopono ʻia i ka lā 8 o ʻAukake, 2023, nā ahi ahi; Pulelehua ma kahi kokoke i ke kula hoolimalima no ka manawa pokole; and Kaʻanapali – Puʻukoliʻi Village Mauka.
I ka wā o nā hālāwai, ʻo ke kahua ʻo Pulelehua wale nō ke koho e hiki ai ke hoʻokō i ka palena manawa o ka wehe ʻana i nā makahiki ʻekolu a ʻelima e hiki mai ana.
ʻO nā manaʻo i loaʻa mai ma kahi o 300 mau mea kuleana e hōʻike ana ʻo ka wahi mua o Front Street ka pūnaewele i makemake ʻia, me ka 67% o nā mea pane. He 54% o ka poe pane i olelo mai aole lakou i kākoʻo i ke kūkulu hou ʻana ma Pulelehua, a ua ʻōlelo ʻo 74% ʻaʻole lākou i kākoʻo i ke kahua o Kaʻanapali. ʻO ka nā hopena manaʻo ua hoʻokuʻu ʻia a māhele ʻia i Iune 2024.
I ka nānā ʻana i nā koho a me ka noʻonoʻo ʻana i nā manaʻo manaʻo, ʻoiai ua makemake ʻia ke kahua kahua kula mua o Front Street e nā hui hui, ua hōʻike ʻia ʻaʻole hiki ke hana ma muli o nā kumu ma waho o ka mana o ke Keʻena, ʻo ia hoʻi ka loaʻa ʻana o nā kūpuna iwi, ʻaʻole liʻiliʻi ka ʻāpana no ke kūkulu hou ʻana. a me nā koi hoʻomohala kaiapuni.
Pono nā kahua kula haʻahaʻa hou ma kahi o 12 mau ʻeka e kūkulu ai; ʻo ka waiwai kumu ma kahi o 5.5 ʻeka. ʻO nā koi o ke kaiapuni – e like me ka hoʻihoʻi ʻana i kahakai, ke kai eʻe kai eʻe, a me nā koi o nā wahi hoʻokele kūikawā – he mea nui hoʻi i ka nui o nā kūpuna i loaʻa i ka wā e hoʻoneʻe ʻia ai ka ʻōpala ma ka waiwai.
Ua hele aku ke Kahukula Nui o Rebecca Winkie, ka mea nana i malama i na kula ma Lahaina, a me ka Luna Hooponopono o na Hana Aupuni o HIDOE Jadine Urasaki i ka Hui Hooponopono Poino o ka Lahui o Lahaina i ka la 25 o Sepatemaba, ma ke kono a ke kalana. Ua noi ʻia ke Keʻena e hoʻolako i nā hoʻolālā no kahi kahua hou e loaʻa ai nā haumāna kula haʻahaʻa o ka Mōʻī Kamehameha III a me nā limahana mai ka kahua FEMA manawa ma Pulelehua. Hoʻopaʻa ʻia kahi hoʻopaʻa leo o ka hālāwai ma ʻO ka ʻaoʻao Facebook o Maui County.
Ma ka hālāwai o ka Pōʻakolu, ua ʻōlelo ʻo Keʻeaumoku Kapu o Nā ʻAikāne o Maui Cultural Center o Lahaina, ua ʻike ʻia nā ʻāpana iwi ma ke kahua kula kiʻekiʻe o ka Mōʻī Kamehameha III i ka wā i wehe ʻia ai nā papa pōhaku ma ke ʻano o ka wehe ʻana i nā ʻōpala. "ʻAʻohe mea liʻiliʻi, ʻo ia nō nā kupuna iwi iā mākou," wahi āna.
Ua ʻōlelo ʻo Kapu, ka mea i noho mua ma luna o ka ʻAha Kupapaʻu o Maui/Lānaʻi, ua hana pū kāna hui me ʻAha Moku O Maui a me Nā Kūpuna ʻO Lahaina e hoʻokumu i kahi lua kupapaʻu ma ke kahua kula mua, kahi wahi āna i wehewehe ai ʻo kapu aliʻi kapu o ko Kamehameha ʻohana. Ua ʻōlelo ʻo ia aia he 14 mau hale kupapaʻu i waiho ʻia ma kahi o ka lua kupapaʻu.
“ʻO kahi a mākou i waiho ai i ka lua kupapaʻu, ʻo ia nō kahi i waiho ʻia ai ka Hale Kamani… ʻO ke Aliʻi Wahine kapu Keōpūolani, i kona hala ʻana, ua waiho ʻia kona iwi a i ʻole kona lua, a hiki i ka paʻa ʻana o ka hale kupapaʻu ma Mokuʻula. ” wahi a Kapu. (ʻO Keōpūolani ka wahine kūlana kiʻekiʻe loa a ka Mōʻī Kamehameha I, a ʻo ka makuahine o Kauikeaouli, ka Mōʻī Kamehameha III.)
Ke hana nei ʻo HIDOE me ke Keʻena ʻĀina o ka Mokuʻāina a me ke Kalana o Maui e hoʻihoʻi i ka ʻāina kula kumu iā lākou.
Ua hoʻomaopopo koke ʻia ka ʻOihana i kahi kahua kula ʻehā ma kahi kokoke i ke kaona ʻo Lahaina, i hui pū ʻia ma ka hālāwai kalana.
"Ke hana nei mākou i ka hōʻiliʻili ʻana i nā ʻike hou aʻe e hiki ai iā mākou ke loiloi i ka hiki o ka pūnaewele," wahi a Winkie. “ʻAʻole loaʻa iā mākou ka ʻae o ka mea nona ka ʻāina i kēia manawa e kūkākūkā i nā kikoʻī ma ke akea. Inā lilo ia i koho, ua kūpaʻa mākou i ka hoʻopili ʻana i ke kaiāulu e hāʻawi i nā kikoʻī a noi i nā manaʻo. "
E hoʻonohonoho ka 'Oihana i kahi hālāwai kaiaulu ke hiki iā ia ke hōʻike hou aku i ka ʻike e pili ana i nā mea e noʻonoʻo ʻia.
